روز بزرگداشت عطار نیشابوری شاعر و عارف نام آور قرن ششم و هفتم هجری، فرصتی ارزشمند برای بازشناسی میراث فرهنگی و ادبی کشورمان است. آثار عطار، با عمق معنایی و زیبایی بی‌نظیر، نه تنها مرزهای زمان و مکان را پشت سر گذاشته‌اند، بلکه همچنان الهام‌بخش هنرها و رسانه‌های معاصر هستند. در این میان، بازی‌های رایانه‌ای به عنوان یکی از پرطرفدارترین رسانه‌های دیجیتال، ظرفیت بالایی برای معرفی فرهنگ و شخصیت‌های برجسته تاریخی دارند.
طراحی و تولید بازی‌های رایانه‌ای که به زندگی و آثار عطار نیشابوری بپردازد، نه تنها می‌تواند نسل جوان را با این شخصیت بزرگ و آموزه‌های او آشنا کند، بلکه می‌تواند ادبیات و هنر ایرانی را به شکل جذاب و قابل دسترس‌تری ارائه دهد. در این نوشتار با توجه به نقش بازی‌های رایانه‌ای در ارتقای فرهنگ و هنر، به معرفی دونمونه بازی خارجی می‌پردازیم و سپس راه تبدیل و بومی‌سازی این نمونه بازی‌ها را در موضوع مورد اشاره یعنی «معرفی مفاخر و مشاهیر کشور» نشان می‌دهیم.
کلون و بومی‌سازی بازی‌های رایانه‌ای
کلون و بومی‌سازی بازی‌های رایانه‌ای به معنای استفاده از مکانیک‌ها، ایده‌ها یا ساختارهای موفق بازی‌های موجود برای خلق نسخه‌ای مشابه، اما با تغییراتی متناسب با فرهنگ، نیازهای بازار یا اهداف خاص مخاطبان محلی است. این فرآیند نه تنها امکان بهره‌برداری از تجربیات موفق را فراهم می‌کند، بلکه زمینه‌ای برای ارائه محتوای فرهنگی و ارزش‌های بومی نیز ایجاد می‌کند.
مزایای کلون و بومی‌سازی بازی‌های رایانه‌ای
- کاهش ریسک اقتصادی: با الگوبرداری از بازی‌های موفق، احتمال شکست پروژه کاهش می‌یابد، زیرا پایه‌ای برای موفقیت وجود دارد.
- تطبیق با فرهنگ بومی: بازی‌ها می‌توانند ارزش‌ها، نمادها و عناصر فرهنگی محلی را منعکس کنند، که به افزایش ارتباط مخاطبان با بازی کمک می‌کند.
- افزایش آگاهی فرهنگی: استفاده از عناصر فرهنگی در طراحی بازی‌ها می‌تواند به عنوان ابزاری برای آموزش و معرفی تاریخ، هنر و مفاخر کشور به نسل جوان عمل کند.
- افزایش جذابیت محلی: بازی‌های بومی برای مخاطبان محلی آشناتر و جذاب‌تر هستند، که می‌تواند به افزایش محبوبیت و درآمدزایی کمک کند.
- استفاده بهینه از منابع: توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از زیرساخت‌ها و ابزارهای موجود بازی‌های مشابه، زمان و هزینه‌های تولید را کاهش دهند.
- ایجاد فرصت‌های جدید: بومی‌سازی بازی‌ها امکان ایجاد بازارهای جدید و کشف استعدادها و ایده‌های خلاقانه محلی را فراهم می‌کند.
- تقویت صنعت بازی‌های رایانه‌ای: کلون و بومی‌سازی بازی‌ها می‌تواند باعث رشد صنعت بازی‌سازی در کشور شود و توسعه‌دهندگان داخلی را تشویق به رقابت با بازی‌های بین‌المللی کند.
کلون و بومی‌سازی اگر به درستی انجام شود، می‌تواند فرصتی عالی برای پیشرفت و گسترش صنعت بازی‌های رایانه‌ای داخلی باشد. با توجه به نکاتی که اشاره شد، در ادامه سعی می‌کنیم این روش را با توجه به دو نمونه موفق خارجی امتحان کنیم.
بازی Love Poly: Puzzle Jigsaw
Love Poly: Puzzle Jigsaw یک بازی پازلی سه‌بعدی و چالش‌برانگیز است که توسط Eyewind طراحی شده است و در گوگل‌پلی بیش از ۱۰ میلیون نصب دارد. در این بازی، شما باید قطعات پازل را بچرخانید تا به زاویه درست برسید و تصویر نهایی را کامل کنید. این بازی شامل تصاویر متنوع حیوانات، میوه‌ها، گرافیک‌های چندضلعی و آثار هنری رنگارنگ است و با گیم‌پلی ساده و آرامش‌بخش خود، سن و سال نمی‌شناسد و می‌تواند همه افراد را سرگرم کند.
پیشنهاد طراحی یک بازی بومی که از مکانیزم‌ها و ویژگی‌های مشابه بازی Love Poly: Puzzle Jigsaw الهام گرفته باشد:
سبک بازی:
بازی یک پازل سه‌بعدی است که در هر مرحله آن بازیکن باید با مرتب کردن قطعات چندضلعی (پلی‌گان‌ها) تصویر سه‌بعدی چهره یکی از مفاخر و مشاهیر ایران را کامل کند.
«مراحل بازی»
چهره مشاهیر:
هر مرحله به یک شخصیت برجسته ایرانی اختصاص دارد (مانند عطار نیشابوری، ابن سینا، خیام، مولانا، پروین اعتصامی و…). پس از تکمیل هر چهره، یک توضیح مختصر و جذاب درباره زندگی‌نامه و دستاوردهای آن شخصیت ارائه می‌شود.
فضای پس‌زمینه:
پس‌زمینه مراحل نیز به مکان‌های فرهنگی مرتبط با هر شخصیت اختصاص دارد. به عنوان مثال، برای فردوسی، پس‌زمینه می‌تواند نمادی از آرامگاه او باشد یا برای حافظ، باغ حافظیه در شیراز.
درون‌مایه فرهنگی:
طراحی گرافیکی بازی با الهام از هنر ایرانی (مانند کاشی‌کاری، مینیاتور یا نقش و نگار سنتی) انجام می‌شود که حس و حال فرهنگی خاصی ایجاد کند.
گیم‌پلی و مکانیک بازی:
– بازیکن باید با چرخاندن قطعات چندضلعی و تنظیم زاویه دید مناسب، تصویر نهایی را آشکار کند.
– میزان دشواری در مراحل بالاتر با افزایش تعداد قطعات و پیچیدگی آن‌ها بیشتر می‌شود.
جوایز و امتیازات:
– با تکمیل هر مرحله، بازیکن امتیازاتی دریافت می‌کند و می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره مشاهیر آزاد کند.
– امکان دسترسی به گالری مشاهیر و مشاهده همه چهره‌های کامل‌شده وجود دارد.
هدف:
این بازی می‌تواند علاوه بر سرگرم‌کننده بودن، به عنوان یک ابزار آموزشی برای آشنایی بیشتر بازیکنان با تاریخ و فرهنگ ایران عمل کند و حس افتخار ملی را تقویت کند.
مجموعه بازی‌های Monument Valley
مجموعه بازی‌های Monument Valley یکی از محبوب‌ترین و تحسین‌شده‌ترین بازی‌های معمایی برای موبایل است که توسط استودیو Ustwo Games توسعه داده شده است. این بازی‌ها با طراحی هنری خیره‌کننده و معماهای جذاب، تجربه‌ای منحصر به فرد را برای بازیکنان فراهم می‌کنند. می‌توان سبک هنری و طراحی محیط‌های این بازی را الهام گرفته از آثار موریس اشر، هنرمند اهل هلند دانست.
این مجموعه با بیش از ۱۰۰ میلیون دانلود و دریافت جوایز متعدد، یکی از موفق‌ترین بازی‌های موبایل در تاریخ محسوب می‌شود.
Monument Valley:
در این بازی، بازیکنان کنترل شخصیت Ida را بر عهده دارند که در دنیایی خیالی و پر از معماری‌های غیرممکن سفر می‌کند. بازیکنان باید با تغییر زاویه دید و دستکاری محیط، مسیرهای مخفی را کشف کنند.
این نسخه در سال ۲۰۱۴ منتشر شد و جوایز متعددی از جمله جایزه طراحی اپل و بهترین بازی آی‌پد را دریافت کرد.
Monument Valley 2:
این نسخه، داستانی جدید را روایت می‌کند که شامل یک مادر و فرزند است. بازیکنان باید به کشف دنیای جدید و آموزش اسرار دره به فرزند بپردازند. طراحی هنری و موسیقی این نسخه نیز بسیار مورد تحسین قرار گرفته است.
این بازی در سال ۲۰۱۷ منتشر شد و جوایز متعددی از جمله بهترین بازی موبایل در مراسم The Game Awards را کسب کرد.
Monument Valley 3:
نسخه سوم این مجموعه در سال ۲۰۲۴ معرفی شد و تجربه‌ای جدید و گسترده‌تر را برای بازیکنان فراهم کرد. این نسخه دارای جهان‌های متنوع‌تر و طراحی‌های خلاقانه‌تر است و بازیکنان را به کاوش در مکان‌های مختلف دعوت می‌کند.
پیشنهاد طراحی یک بازی پازل-ماجراجویی که بازیکنان را به سفری خیالی در تاریخ و فرهنگ ایران ببرد:
داستان:
بازی روایتگر یک داستان خیالی است که در آن شخصیت اصلی، یک کاوشگر یا جوان ایرانی است که از طریق یک کتاب وارد دنیای تاریخی ایران می‌شود. بازیکن با حل معماهایی که به صورت انتزاعی و سه‌بعدی طراحی شده‌اند (مشابه مکانیزم‌های Monument Valley)، به کشف مکان‌های تاریخی و مقبره‌های مفاخر می‌پردازد.
«ویژگی‌های بازی»
مقبره مفاخر:
در هر مرحله، بازیکن به مقبره یکی از مشاهیر ایرانی (مانند فردوسی، حافظ، سعدی و…) هدایت می‌شود. هر مقبره داستان مختصری از آن شخصیت را روایت می‌کند و با هنرهای بصری ایرانی مانند خوشنویسی یا نقاشی‌های مینیاتوری همراه است.
بناهای تاریخی:
معماری مراحل بازی با الهام از بناهای شاخص تاریخی ایران (مانند تخت جمشید، میدان نقش‌جهان، مسجد شاه اصفهان و…) طراحی می‌شود. این بناها به صورت تخیلی و هنری بازسازی شده‌اند و با بازی نور و سایه جذابیت خاصی ایجاد می‌کنند.
معماهای مرتبط با فرهنگ ایرانی:
حل معماهایی که بر اساس هنر، ادبیات و تاریخ ایران طراحی شده‌اند. به عنوان مثال، چیدمان کاشی‌های فیروزه‌ای برای کامل کردن یک طرح یا رمزگشایی از اشعار شاعران برای ادامه مسیر.
موسیقی سنتی:
موسیقی متن بازی از ملودی‌های سنتی ایرانی (تار، سه‌تار، کمانچه و…) الهام گرفته و حس غوطه‌وری در فرهنگ ایران را تقویت می‌کند.
