رویا صدیقی، سعیده محبی- این روزها در آستانه یک‌سالگی رویداد «بازی آرا» هستیم. رویدادی که با هدف شناخت ظرفیت محتوایی موجود در بازی‌های رایانه‌ای طراحی و برگزار شد. بازی آرا تلاش کرد تا ضمن تاکید بر لزوم توجه به مزیت‌ها و شخصیت‌های بومی در بازی‌های تولید داخل و در بازنمایی محتوای غنی ایرانی اسلامی، فرصتی برای گفتگو پیرامون نقش بازی‌ها در انتقال مفاهیم فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی ایجاد کند. اکنون و با گذشت یک سال از برگزاری این رویداد، بازخوانی این تجربه می‌تواند در شناخت فرصت‌ها و چالش‌های این مسیر مفید باشد .این گزارش مروری است برآنچه درنخستین دوره این رویداد گذشت.
لزوم توجه به محتوا در بازی
نخستین دوره رویداد ملی «بازی‌آرا» در سال گذشته با هدف جریان‌سازی در حوزه بازی‌های محتوایی و شکل‌گیری صنعت بازی‌سازی مبتنی بر ارزش‌های ایرانی-اسلامی برگزار شد. هدف اصلی از طراحی «بازی‌آرا» ایجاد فضایی برای بررسی و شناسایی بازی‌هایی بود که محتوایی فراتر از سرگرمی صرف ارائه می‌دهند. این رویداد محتوایی سعی کرد با طرح محورهای فکری مشخص، نمونه‌هایی از بازی‌های رایانه‌ای را معرفی کند که بتوانند حامل ارزش‌ها و موضوعات جدی باشند. در واقع بازی آرا فرصتی برای طراحی یا تکمیل بازی‌های مبتنی بر محتوای ایرانی و اسلامی در مواجهه با بازی‌های وارداتی بود که بدون ارتباط با فرهنگ ایران به ذائقه این روزهای مخاطبان نوجوان و جوان بازی در کشورمان تبدیل شده است.با این رویکرد، بازی آرا در قالب رویــدادی رقـــابتی در راســـتای تولـــید بازی رایانـــه‌ای، پیـــرامون محـتوا‌های تعیین شده همراه با آموزش و رهیاری تیم‌های شرکت کننده برگزار شد.
گامی در مسیر بازی‌سازی محتوایی
نخستین دوره رویداد «بازی‌آرا» با هدف جریان‌سازی در تولید بازی‌های محتوایی، زمینه‌سازی برای شکل‌گیری صنعت بازی‌های رایانه‌ای بر پایه ارزش‌های ایرانی-اسلامی، و پرورش بازی‌سازان خلاق و متعهد برگزار شد. این رویداد با حمایت و طراحی هدفمند، تلاش کرد تا پیوندی مؤثر میان هنر، فناوری و فرهنگ بومی ایجاد کند.
رویداد «بازی‌آرا» در پنج محور اصلی برگزار شد:
- قرآن و عترت
- مقاومت
- امید و پیشرفت
- زن و خانواده
- هویت ایرانی-اسلامی
برای نخستین دوره این رویداد در مجموع، ۵۲ اثر از تیم‌های مختلف به دبیرخانه این رویداد ارسال شد که به تفکیک محورها به شرح زیر است:
• 1۶ اثر محور ایرانی-اسلامی
• ۷ اثر محور قرآن و عترت
• ۶ اثر محور امید و پیشرفت
• 14 اثر محور مقاومت
• ۶ اثر به صورت خاص درباره غزه
نگاهی به بازی‌های راه‌یافته به مرحله پایانی بازی‌آرا
آدان – ذیل محور هویت ایرانی اسلامی و امید و پیشرفت
این بازی آموزش‌های لازم برای مواجهه با چالش‌های دنیای امروز را می‌آموزد و کمک می‌کند مخاطب آمادگی لازم برای پیشرفت کشور را کسب کنند.
یادگیری مفاهیم اقتصادی و کسب اطلاعات تاریخی و جغرافیایی از جمله اهداف این بازی است.
داده‌های تولید شده در روند بازی به وسیلۀ هوش مصنوعی تحلیل شده و بر اساس آن گزارش جامعی دربارۀ وضعیت بازیکنان و رفتار آنها در سناریوهای مختلف ارائه خواهد شد.
آخرین محافظ– ذیل محور قرآن و عترت
علی شخصیت اول بازی یک دانشجوی رشته رمزنگاری است که پس از شنیدن خبر ترور استادش به مکانی که استادش وصیت کرده، می‌رود. پس از حل کردن چند معما به گاو صندوقی که در آن یک راز مهم از زبان مسیحیت به اسلام اشاره شده است، می‌رسد و پس از باز کردن گاوصندوق با یک گیاه سبز رنگ و یک کتیبه بر روی در آن مواجه می‌شود. پس از این اتفاق، نسخه اصلی بازی شروع می‌شود که در آن شخصیت بازی در مکانی مشابه قلعه‌های قدیمی دوره رنسانس روی زمین افتاده و دچار فراموشی شده است.
آقا/خانم وزیر – ذیل محور امید و پیشرفت
یک بازی در سبک شبیه سازی که حس و حال مدیریتی دارد. بازیکن مدیریت وزارتخانه امور خارجه ایران را بر عهده دارد. در هر نشست اهداف مربوطه و شرایط کنونی پیشروی بازیکن قرار می‌گیرد. وظیفه کاربر در این بازی، دستیابی به اهداف مربوطه است که منجر به توسعه و پیشرفت کشور، همچنین جلب رضایت مردم و مسئولین می‌شود.
اکرام – ذیل محور مقاومت
اکرام یک بازی تیراندازی اول شخص و روایتگر داستان شخصی است که در گروه‌های مقاومت بدست شهید سلیمانی آموزش دیده و بعد از شهادت او ماموریت بدست آوردن اطلاعات از پایگاهی اسرائیلی (که زیر نظر آمریکا است) به او محول می‌شود.
اینجا بهشت است– ذیل محور مقاومت
بازی در سبک تاور دیفنس دو بعدی و کارت محور است که بازیکن را با وقایع اشغال فلسطین آشنا می‌کند. بازی به صورت Drag and Drop است. دراین بازی، بازیکن باید کارت خود را گرفته و داخل زمین بیاندازد و مقابل موج‌های حمله مقاومت کند.
خیر و شر (هفت وادی)- ذیل محور هویت ایرانی اسلامی
داستان در مورد سفر روحی شخصی به نام «خیر» است که به دنبال نجات پدرش از دست نیروهای تاریک است. در این سفر، خیر با هفت وادی عرفان مواجه می‌شود که هر کدام نشانگر یک جنبه از رشد و تحول انسانی است.
هر وادی نمادی از مراحلی است که خیر برای رسیدن به هدفش باید طی کند، از جمله وادی «توبه » که نشانگر پاکسازی گذشته و آماده شدن برای سفر است، تا وادی فنا که نمادی از فروپاشی هویت و تسلیم به عشق الهی است.
داتا- محور محتوایی؛ هویت ایرانی اسلامی
بازیکن انتخاب می‌کند که نماینده مردم کدام پهنه (با قابلیت انتخاب شهر به شهر و همچنین انتخاب سطح دشواری بازی) از ایران باشد. اطلاعات و مسائل آن پهنه به شما ارائه می‌شود. مثلا شما انتخاب کرده‌اید که نماینده مردم خونگرم جنوب غرب کشور باشید. سپس انتخاب می‌کنید که وعده حل مسئله آلودگی هوای ناشی از ریزگردها و صنایع را به مردم آن خطه بدهید. بر اساس انتخاب‌های شما چالش‌هایی پیش روی شما قرار می‌گیرد که ناچارید سطح آگاهی خود را نسبت به قانون اساسی و پهنه نمایندگی خود بالا ببرید.
داستان مزرعه – محور محتوایی؛ خانواده – هویت ایرانی اسلامی
داستان مزرعه یک شبیه‌ساز زندگی و کشاورزی است که تجربه‌ای متفاوت از زندگی در روستا را ارائه می‌دهد. این بازی به خانواده و نقش آن در زندگی شخصیت اصلی اهمیت زیادی می‌دهد. خانواده این بازی نه تنها یک حمایت‌کننده و یاری‌دهنده است، بلکه یک جزء اساسی از تجربه زندگی و کشاورزی در این محیط محسوب می‌شود.در طول بازی، خانواده ممکن است با چالش‌ها و مشکلات متفاوتی از جمله مشکلات مالی، ارتباطی و آسیب‌های طبیعی مواجه شود.
حفره- ذیل محور امید و پیشرفت
بازی به صورت اول شخص و در ژانر دلهره آور و روانشناختی جای می‌گیرد. بازیکن در طول بازی یک هدف اصلی دارد و آن رهایی از تاریکی و یک منبع الهام و امید که همان دریچه نور است. پس در نقش شخصیت بازی تمام تلاش خود را می‌کند تا با مقابله با ترس و حل معماهای متفاوت به نور و رهایی دست یابد و همچنین در طول مسیر حرکتی بازی (معما و ماموریت‌ها) برخی اهداف خود می‌توانند معانی خاص و مفهومی را نیز در بر داشته باشند.
روشنا- ذیل محور قرآن و عترت
یک بازی دوبعدی پازل-پلتفرمر دید از کنار با موضوع حجاب و اهل بیت علیهم السلام است که داستانی خطی و پر استعاره را روایت می‌کند.دختر بچه‌ای نوجوان به اسم نورا دچار حادثه شده و پروانه‌ای نورانی به او کمک می‌رساند. بعداً این نور به شنلی برای نورا تبدیل شده که از او در برابر خطرات محافظت می‌کند. نورا به واسطه شنل، به قابلیت‌های مختلفی مثل فراری دادن دشمنان، پریدن بلندتر، مخفی شدن و … دسترسی پیدا می‌کند.
روشنک-ذیل محور خانواده
داستان بازی درباره دخترکی است که طی اتفاقاتی به زمان نوجوانی مادربزرگش می‌رود و در جهان پر رنگ و پر شور قدیم، دخترک پس از انجام هر کاری به این پی می‌برد که زندگی بدون فضای مجازی و تلفن همراه چقدر قابل تحمل و زیباتر است. بازی سبکی ماجرایی و نمایی دوبعدی دارد.
رییس جمهور- ذیل محور امید و پیشرفت
ژانر بازی شبیه‌سازی است. بازیکن، شخصی است که به عنوان رئیس جمهور کشور ایران انتخاب شده و صاحب اختیاراتی می‌شود که می‌تواند وضعیت و سرنوشت کشور را تغییر دهد.
بازیکن ساخت و ساز، مدیریت سرمایه و منابع، مدیریت محدوده‌های جغرافیایی، متعادل کردن شاخصه‌های کشور، مدیریت بحران، مشخص کردن چشم‌انداز فرهنگ کشور، خرید و فروش منابع، توسعه و ارتقا را تجربه می‌کند.
سارا-ذیل محور زن و خانواده – مقاومت
ماجرا از دید یک دختربچه ۳ ساله به نام سارا روایت می‌شود که در اول بازی، در یک دشت و در حال بازی کردن با عروسک خود فارغ از هر اتفاق و هر مشکلی است که ناگاه در وسط شهر خمپاره‌ای خورده و قسمت زیادی از شهر را تخریب می‌کند.
این بازی قصد دارد با هدف سختی‌هایی که کودکان در جنگ‌های بین کشورها مخصوصا در جنگ هشت ساله ایران و عراق کشیده شده را با گرافیکی متفاوت به تصویر بکشد.
شهر خون- ذیل محور خانواده – مقاومت
این بازی سفر خانواده چهار نفره‌ای را دنبال می‌کند که در دوران جنگ ایران و عراق در خرمشهر زندگی می‌کنند. مخاطبین بازی تأثیر جنگ را بر زندگی غیرنظامیان تجربه خواهند کرد، در این بازی پدر خانواده در حالیکه سعی می‌کند خانواده خود را ایمن نگه دارد، باید از چالش‌ها و موانع مختلف عبور کند.
گیم‌پلی بازی شامل حل پازل‌ها، انتخاب‌های دشوار و درگیر شدن در مخفی‌کاری و مکانیک بقا است. داستان از طریق دیدگاه‌های اعضای مختلف خانواده بازی می‌شود و روایتی چندلایه ارائه می‌کند.
طوفان الاقصی – ذیل محور مقاومت غزه
یک نوجوان فلسطینی (قاسم) که تمام خانواده خود را در حمله رژیم صهیونیستی از دست داده است با خود عهد می‌بندد برای انتقام خون خانواده‌اش و دفاع از خاک کشورش با ارتش رژیم صهیونیستی مبارزه کند.
در تمام مراحل بازی آزادی عمل برای بازیکن وجود داشته و امکان پیشروی آزادانه در محیط را خواهد داشت. در بخش چند نفره لوکال هر بازیکن می‌تواند به همراه هم‌تیمی خود به مبارزه با دشمنان بپردازد.
عملیات 360- ذیل محور مقاومت – امید و پیشرفت
بازی درباره واقعه سفر دريادلان نيروی دريايی ارتش جمهوری اسلامی طي حدود هشت ماه و عبور از اقيانوس آرام، عبور از جنوبی‌ترين تنگه كره زمين در آمريكای جنوبی، روبرو شدن با طوفان‌های سهمگين و … با ناوشكن دنا و ناو پشتيباني مكران است.
از طریق این بازی می‌توان روحيه شجاعت، ايثار، از خود گذشتگی، جوانمردی، غيرت و شرافت انسانی را مي‌توان به بازي‌كننده القا نمود. از طرفی کاربر با نقاط مختلف دنيا و درياهای مختلف آشنا می‌شود و با خطرات واقعی روبرو می‌گردد.
مزرعه زیبا- ذیل محور خانواده هویت ایرانی اسلامی
بازی مزرعه زیبا در دسته بندی‌های کشاورزی ، مدیریتی ، داستانی و شبیه‌سازی قرار می‌گیرد. سبک گرافیکی بازی به صورت سه بعدی ساده و بهینه شده برای موبایل است. داستان بازی درباره مزرعه قدیمی و متروکه‌ای است که صاحبان مزرعه آن را رها کرده‌اند.
در شروع بازی چند ساختمان خراب شامل ساختمان اصلی، انبار، چاه آب و چند زمین زراعی به بازیکن داده می‌شود که در ابتدا باید اینها را یکی یکی تعمیر کند.
منادی امید- ذیل محور مقاومت
سبک بازی اکشن اول شخص شوتر در دو بخش آنلاین و تعداد ۲۵ مرحله داستانی و فعلا ۴ تا از ماموریت‌ها ساخته شده و به‌صورت آفلاین است. داستان بازی درباره عملیات در فلسطین اشغالی است. در این بازی انواع اسلحه‌های سرد و گرم وجود دارد.
موکب (پیربابا 2) – ذیل محور قرآن و عترت – هویت ایرانی اسلامی
بازي “موكب” يك بازي آشپزي متفاوت عربي است كه كاربر از شهر نجف با يك موكب كوچك بازي را شروع كرده و مرحله به مرحله و شهر به شهر موكب خود را گسترش مي‌دهد و با خدمت‌رساني و غذاهايي كه به زائرين مي‌دهد، خيرات بيشتري بدست مي آورد.
بازيكن با استفاده از تپ كردن روي غذاها و آماده كردن غذاها بر اساس زمانی كه دارند، بايد غذاها را آماده كند.
واحه- ذیل محور مقاومت
داستان بازی در شهری اتفاق می‌افتد که نامش واحه است. این شهر مورد حمله دشمنان قرار گرفته و تمام افراد کشته شدند و تنها فردی که زنده مانده پسر بچه‌ای به نام محمد است که در طول مسیر بازی در جهت باز پس گرفتن شهر به ما کمک می‌کند.
ژانر بازی اکشن و استراتژیک و دارای بخش آنلاین است.
مرحله پایانی نخستین رویداد بازی آرا از24 اردیبهشت به‌مدت سه روز در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد. در این بازه، تیم‌های منتخب رویداد به توسعه و تکمیل بازی‌های خود در حضور منتورها پرداختند و در این مدت شرکت‌کنندگان با همراهی رهیاران (منتورها) آموزش‌های فنی و محتوایی لازم را دریافت کردند.
جوایز و حمایت‌ها به چه تیم‌ها و بازی‌هایی رسید؟
در مراسم اختتامیه این رویداد، در راستای حمایت از تیم‌های برتر، مجموعاً ۲۴ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری به چهار تیم برگزیده اختصاص یافت. همچنین ۱۰ تیم دیگر نیز از خدمات منتورینگ و مشاوره در قالب ساختار حمایتی «همگرا» بهره‌مند شدند.
تیم‌های دریافت‌کننده سرمایه:
بلک آوت (روشنا) – ۹۰۰ میلیون تومان
هدف روح (اینجا بهشت است) – ۷۰۰ میلیون تومان
تیم ۳۶۰ (عملیات ۳۶۰) – ۴۰۰ میلیون تومان
رز یخی (سارا) – ۴۰۰ میلیون تومان
بر اساس رأی داوران، پنج اثر برتر رویداد معرفی شدند که بازی حفره اثر سامان کاظمی موفق شد رتبه نخست را کسب کند. فهرست کامل آثار منتخب به شرح زیر است:
- حفره – رتبه اول – ۶۰ میلیون تومان
- روشنا – رتبه دوم – ۳۰ میلیون تومان
- شهر خون – رتبه سوم – ۲۰ میلیون تومان
- موکب (پیربابا ۲) – رتبه چهارم – ۲۰ میلیون تومان
- مزرعه زیبا – رتبه پنجم – ۲۰ میلیون تومان
از بازی آرا تا جشنواره بازی‌های رایانه‌ای
صرف نظر از اهدافی چون جریان‌سازی تولید بازی‌های محتوایی، زمینه‌سازی شکل‌گیری صنعت بازی‌های رایانه‌ای مبتنی بر ارزش‌های ایرانی اسلامی و پرورش بازی‌ساز محتوایی که در نخستین دوره رویداد بازی آرا دنبال شد، این رویداد رویکرد مهم دیگری را نیز در اولین دوره خود دنبال کرد. از جمله فراهم‌کردن بستری برای شناسایی استعدادها و آثاری که امکان رشد و عرضه در سطح حرفه‌ای‌تر را دارند. این رویداد با هدف معرفی منتخبان خود به جشنواره بازی‌های رایانه‌ای توانست گامی در راستای پیوند میان ظرفیت‌های فرهنگی و صنعت بازی‌سازی کشور بردارد.
در میان بازی‌های ارائه‌شده در «بازی‌آرا»، بازی «حفره»، ساخته سامان کاظمی از جمله آثاری بود که نسخه اولیه‌اش در همین رویداد معرفی شد. این بازی پس از انتخاب به عنوان یکی از پنج بازی اول رویداد بازی‌آرا، در ادامه مسیر توسعه موفق شد در دهمین جشنواره بازی‌های رایانه‌ای حضور پیدا کند و چندین جایزه در بخش غزال زرین و جایزه سرمایه‌گذاری را کسب کند. تجربه «حفره» نشان داد که بازی آرا توانست به بستری برای رشد و دیده‌شدن آثار مستقل تبدیل شود.
